Hoe denkt Nederland over een vierdaagse werkweek?

Verwachtingen versus realiteit

"Ik ben dakdekker, als ik zie hoe afgetakeld mijn collega's zijn doordat ze hun hele leven lang dit zware beroep uitvoeren... Ik denk dat een vierdaagse werkweek zowel de gezondheid als productiviteit op latere leeftijd verbetert."

Dat denk ik ook, hardwerkende dakdekker!

Waarom ik daarvan overtuigd ben? Ik (Yvette) verdiep me al een hele tijd in werktijden en de digitale transitie. En als je dat combineert, kom je al snel bij: de vierdaagse werkweek.

Bij de FNV pleiten we al jaren voor vierdaagse werkweek, maar pas in 2023 kregen we écht wind in de zeilen. Toen kwamen er baanbrekende resultaten uit het Verenigd Koninkrijk: minder werk, meer resultaat – voor werknemer én werkgever.

Sindsdien zetten we vol in op deze kortere werkweek. We doen onderzoek én maken cao-afspraken met werkgevers over een vierdaagse werkweek. Niet omdat het een hype is, maar omdat het werkt. Meer werkplezier, gezondere werknemers, een betere werk-privébalans én positieve bedrijfsresultaten. En dat is niet zomaar een gevoel: we baseren ons op wetenschappelijke studies, uit binnen- en buitenland.

Laatst deden we zelf ook onderzoek. Met een peiling vroegen we Nederland (aka 6.263 respondenten, werknemers én werkgevers) naar haar mening over de vierdaagse werkweek. Als jij de peiling hebt ingevuld, duizendmaal dank! Want daardoor hebben we nu mooie resultaten om verder mee aan de slag te gaan.

En die resultaten overtroffen veel van mijn verwachtingen! Ik vat het als volgt samen:

Verwachting: mensen zien vooral beren op de weg, ze zijn vast niet zo positief over een vierdaagse werkweek

Realiteit: 89% van de respondenten is positief tot zeer positief over de vierdaagse werkweek

Als het je werk is om werktijden te verbeteren en als je onderzoek doet naar de vierdaagse werkweek, lijkt de overgang naar een vierdaagse werkweek heel logisch. Maar ik had niet verwacht dat het sentiment onder de werknemers in Nederland en in alle sectoren nu al zo positief zou zijn.

89% (!!!) van de respondenten is (zeer) positief over de vierdaagse werkweek. Dat heeft vast te maken met de voordelen die ze er zelf aan verbinden. Bovenaan: een betere balans tussen werk en privé (74%). Daarna volgt minder stress en een lager risico op burn-outs (50%) en een hogere productiviteit en efficiëntie (36%). Komt goed uit, want dat zijn ook een aantal bewezen voordelen van een vierdaagse werkweek.

Verwachting: mensen zijn bang dat 1 dag minder werken betekent dat hetzelfde werk in minder uur gepropt wordt

Realiteit: 65% is het er mee eens dat er taken zijn die anders georganiseerd kunnen worden om werktijdreductie (met behoud van salaris) mogelijk te maken

Als je minder gaat werken, is het natuurlijk niet de bedoeling dat je hetzelfde werk blijft doen in minder tijd (hallo hogere werkdruk!). Een belangrijk onderdeel van de vierdaagse werkweek is dat er kritisch gekeken wordt wát er op het werk wordt gedaan en waarom. En of we dat niet wat slimmer kunnen inrichten. Dat het een stuk slimmer kan, blijkt uit de resultaten. 65% is het er mee eens dat taken anders georganiseerd kunnen worden en dat dit minder werktijd oplevert. Van de werkgevers die onze peiling invulden, is zelfs 70% hiervan overtuigd.

Ik hoor je denken: waarom zetten we dat slimmer werken niet al in bij onze vijfdaagse werkweek?

De dag waarop je niet werkt (maar wel betaald krijgt) is de beste energieboost voor je brein en voor je lichaam, zodat het daarna nog beter werkt en je het werk langer volhoudt. Voor werkgevers is het een manier om werknemers langdurig en gezond inzetbaar te houden. Een vijfdaagse werkweek zorgt er niet voor dat burn-outs en uitval door fysieke klachten afnemen. Daarnaast zorgt de extra vrije tijd voor motivatie voor werknemers om daadwerkelijk hun manier van werken aan te passen, want ook dat is makkelijker gezegd dan gedaan.

Verwachting: mensen denken dat een vierdaagse werkweek vooral voor mensen met kantoorbanen is

Realiteit: 74% denkt dat een vierdaagse werkweek haalbaar is in hun sector en functie

Een veelgehoorde kritiek op de vierdaagse werkweek is dat het alleen geschikt zou zijn voor bepaalde functies. Gelukkig begrepen onze respondenten dat er geen one-size-fits-all-oplossing is. Er zijn juist talloze werktijdmodellen mogelijk! Een vierdaagse werkweek betekent niet per se werken van maandag tot en met donderdag, net zoals een vijfdaagse werkweek niet voor iedereen van maandag tot en met vrijdag betekent. Enfin, omdat een vierdaagse werkweek het meest bekend is, gebruik ik die term in deze nieuwsbrief 😉.

Bij de FNV zijn we nu samen met een aantal werknemers en werkgevers aan het kijken welke versie van de vierdaagse werkweek voor hen het beste past (en ja, dit kan dus ook vijf dagen van 6 uur zijn als dit past bij de wensen van werknemers, werkgever en het ritme van het werk). Vervolgens gaan we dat goed evalueren, zodat we zeker weten dat werkdruk niet toeneemt en het welzijn (en de bedrijfsresultaten) kunnen worden gegarandeerd. Ja, dat klinkt wel heel technisch allemaal. Bottom line is dat we gewoon gaan beginnen! Want we willen juist dat er méér onderzoek wordt gedaan in Nederland naar het effect van een vierdaagse werkweek. En onze respondenten (88%) gelukkig ook.

___

Tot slot (want té leuk om niet te delen): tweederde van alle respondenten denkt dat de vierdaagse werkweek binnen 5 tot 10 jaar de norm is. Geen verre toekomstmuziek dus – daar kan ik me alleen maar bij aansluiten!

Wil je alle resultaten van de peiling bekijken? Dat kan hier. En vond je deze nieuwsbrief nu leuk/interessant/iets anders positiefs? Geef ‘m een like en deel ‘m met anderen! Daar help je mij én alle werkenden en werkgevers in Nederland ontzettend mee!

Tot de volgende keer!

Yvette Becker